İTTİHAD-I İSLAM - اتحاد اسلام

Sebilürreşad, Aded 431-432, 1337 Şevval 25   Şeyhülislam efendi hazretlerinin ahiren intişar iden (Yeni İslam Müctehidlerinin Kıymet İlmiyyesi) ünvanlı eser fazılanelerinin hatimesidir:   Son zamanlarda, alelumum müslümanların maddiyyatını zebun iden Avrupa terakkiyat maddiyyesi bir çok mütefekkirinimizin ma'neviyyatında da tahribat icra itmiş olduğı içün, münazırım da fikrindeki hürriyyete ve zatındaki uluvv himmete rağmen bu maraz sarinin te'sirinden azade kalamamışdır. Ya'ni Avrupa'nın terakkiyyat hazırası o derece gözüni doldurmuş ki nev'an ma kudret ve azamet İlahiyye'yi unutdırmış, kavi ve müterakki gördüği Avrupalıları bizim ile ölçmekden hatırında kalan hiss i'zam, kudret ilahiyye ile ölçerken de muhakemesi üzerinde hakim olmakdan hali kalmamışdır. Bu halin te'siri, münazırımın üçüncü da'vasına kadar kendisini gösteriyor. Öyle ya, dimiş: "Her yerde sefil ve düşkün bir halde bulunan müslimanların dini hakk olsun da şa'şai terakkiyyatı...

 Beyanü'l Hakk Gazetesi, Aded 2, 29 Eylül 1324 Rumi Huzur Hümayun Dersleri   Ramazan şeriflerde selatin Osmaniyye huzurunda tilavet idilmekde bulunan tefsir şerif derslerinin ibtidai vaz' ü te'sisi, bin yüz yetmiş iki senesine müsadif olmak üzere Cennetmekan Sultan Mustafa Han Salis asrında vaki'dir.   Bu derslerde Beyzavi tefsirinin esas ittihaz idilegelmekde oldığı ve yakın zamanlara kadar derslerin pek amik tedkikat ve münazarat ile ve binaen aleyh pek ağır bir mişyet ve hareketle devam itmiş oldığı tarihlerden anlaşılıyor. Cevdet tarihinde bin ikiyüz sekiz senesinde okunan bir huzur dersi, mukarririyle, muhatablariyle, ebhas hariciyyesiyle şayan kayd görülmüşdür ki o dersin mevzu'ı: (ام كنتم شهداء اذحضر یعقب الموت) ayet celilesi oldığına nazaran otuz altı senede Kur'an Kerim'den birinci cüz'ün ancak nihayetlerine doğrı gelinebilmiş dimekdir.   Fakat son zamanlarda tedrisata büyücek mikyasda bir sür'at virilmişdir. On sekiz sene mukaddem irtihal i...

İ'tisam Mecmuası, Aded 4, 19 Kanun Evvel 1334 Rumi    Cemaat Teşkilatı   Harb Umumi, arazii milelde bir takım coğrafi inkılabat husule getirdiği gibi devletlerin bünyei teşkilatında da siyasi ve idari tahavvülat tevlid iden bir mader hadisat mevki'ini ihraz eyledi. Kıtaat hamsin her tarafında sakin bulunan milletler, mensub oldukları devletlerin şekl siyasi ve idarilerini ta'yin sahasında maddi ve nari harb umuminin yerine ma'nevi ve fikri bir mücadelei umumiyye ikame itdiler. Memleketimizde nairei harbi - bila lüzum - ikad iden rical siyasiyyemiz gibi rical fikriyyemiz de pek muzırr bir fitnei fikriyye uyandıracak münakaşat kalemiyyeye kapu açdılar. Dahil ve haricin emn ü i'timadını kazanmak içün memleketde bir idarei adile vücuda getirmek nelere mütevakkıf ise onların tahrir ve taharrisiyle iştiğal olunacak yerde dinin devletden tefriki ve cemaat İslamiyye teşkilatı mes'elesini - böyle bila lüzum - ortaya atmak, harb umumiye karışmakdan daha muhataralı bir yol...